Araştırma: Kimyasallar Çocukların Hormonlarını Bozuyor!

Hormon bozucuların başında kimyasallar gelirken, kız çocuklarında erken ergenliğe, erkeklerde meme büyümesi gibi sorunlara yol açıyor.

Endokrin (hormon üreten bezler) bozucu maddeler kız çocuklarında erken ergenliğe, erkeklerde meme büyümesi ve başka sorunlara yol açıyor. Hormon bozucuların başında kimyasallar geliyor. Endokrin bozucular, doğal ya da sentetik kimyasallar ve kimyasal bileşikler. Ağızdan (yiyecek, içeceklerle), cilt, solunum, plasenta yolu veya anne sütüyle vücuda alınıyor. Endokrin bozucular vücuda alındığında hormonlara benzer özellikler gösteriyor. Steroid hormon reseptörlerine (almaç) bağlanarak hormonların, üretim, salınım, bağlanma, taşınma, aktivite, yıkım ve vücuttan atılımlarına etki ediyor. Bağışıklık, beyin ve merkezi sinir ve üreme sistemlerini, tiroid fonksiyonlarını, bebeğin anne karnındaki gelişimini bozuyorlar. Obezite ve büyümeyi geriletme etkileri de biliniyor. 140 binden fazla kimyasal bileşik var Kimyasal bileşikler aslında hayatımızın tam da ortasında. Kaçmak neredeyse olanaksız. Son 100 yılda kayıt altına alınan kimyasal bileşik sayısı 140 bini aştı. Her geçen gün bunlara yenileri ekleniyor. Her çeşit plastik malzeme, mobilyalar, laminat parkeler, makine halıları, deterjanlar, sıvı sabunlar, biberonlar, damacanalar, makyaj malzemeleri, oyuncaklar aynı zamanda hormonları da bozabiliyor. İlk geliştirildikleri ve üretildiklerine hayatı kolaylaştırdığı düşünülen bu ürünler sağlığı tehdit ediyor. Endokrin bozucu kimyasallar moleküler yapı olarak östrojene çok benziyor. Bu nedenle vücuda girdiklerinde östrojenik etkiyi taklit ediyorlar. Çocuklar üzerindeki etkileri daha fazla. Çünkü çocuklar kısa. Örneğin evin halısı üzerinde oynuyor, emekliyorken kimyasallara daha fazla maruzlar. Her şeyi ağızlarına götürüyorlar. Solunum, ağız, cilt üzerinden endokrin bozucuları vücutlarına alıyorlar. Maruziyet tek bir maddeden de ibaret değil. Aynı anda çok sayıda kimyasala maruz kalıyoruz. Düşük doz da olsa sürekli karşılaşmanın sonuçlarının önümüzdeki on yıllarda daha çok ortaya çıkması bekleniyor. Poliklinikler erken ergenlik belirtileri yaşayan çocuklarla dolu Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Dr. M. Özgür Pirgon yaşam boyu alınan kimyasalların yarısına ilk beş yaşta maruz kaldığını söyledi. Asfalt üzerinde oturan kızlarla, asfaltın bir arkasında oturanların aynı dönemde regl olmadığının gösterildiği örneğini veren Pirgon “Asfalt üzerindeki yaşayanlar birçok kimyasal bileşiğe bir başka deyişle ‘toksik kokteyl etki’ye maruz kalıyor. Bunlar hormon düzeylerini etkiliyor” dedi. Pirgon hormon bozucuların testosteron düşürücü veya östrojeni artırıcı etkileri olduğunu belirtti: “Mesela erken ergenlik diğer Avrupa ülkelerinde çok sık görülmüyor. Ancak işin garip tarafı Türkiye’de çok yoğun bir şekilde görüyoruz. Poliklinikler dolu. Çünkü çok fazla kimyasal maddeye maruz kalan çocuklarımız var. Bu da erken meme gelişimine yol açıyor. Takiplerimizde ilerleme, hızlanma tespit etmiyoruz ama meme gelişimi oluyor.” Kızlardaki erken ergenliğin özellikle anneleri çok endişelendirdiğini aktaran Pirgon “Sekiz, dokuz yaşında memesi çıkmış veya 10 yaşında regl olmuş kız çocukları da yoğun stres yaşıyor” dedi. Arı sütü kızlarda erken ergenlik, erkeklerde meme büyümesi yapıyor Aileler çocukları daha iyi gelişsin, sınav başarısı artsın diye bazı ürünler kullandırıyor. Pirgon internetten bu iddiayla satışı yapılan böyle pek çok ‘ilaç’ bulunduğunu söyledi: “O kadar çok ürün var ki… ‘Çocuğum daha uzun olsun’, ‘Daha akıllı’ olsun diye alıyorlar. Çocuk sınava giriyor, başarısız oluyor. Akla ilk ilaç almak geliyor. ‘Çocuğu biraz daha çalıştıralım’ diye düşünmüyorlar. Çocuklar böyle de birçok kimyasal maddeye maruz kalıyor. 10- 20 yıl sonrasını düşünmüyoruz.” Arı sütü ailelerin en çok tercih ettiği ve doğal olduğu için güvendiği takviyelerden. ‘Kovan’ için değerli olan arı sütü çok yoğun östrojen içeriyor. Arı sütü çocukları büyütüyor, kilo aldırıyor, iştah açıyor ancak yüksek oranda östrojenik etkileri var. Pirgon şöyle uyardı: “Arı sütü değerli bir madde olabilir. Ancak erkek çocuklarda meme, kızlarda da erken ergenliğe yol açıyor.” Gelişmiş ülkeler toksik pek çok kimyasalın kullanımını yasakladı. Pirgon, Türkiye’nin de benzer önlemler alması ve bu maddelerin kullanımını yasaklaması gerektiğini belirtti: “Evi boyayacağımız boyayı, giysilerini, eline vereceklerimizin içeriğini, toksik onaylı olup olmadığını incelememiz gerekiyor. Çünkü olan çocuklara oluyor. Kimyasal maddeleri küçümsememek gerekiyor. Çevredeki yabancı maddelerden 13-14 yaşında obezite gelişiyor. Bazı çocuklarına davranış bozuklukları ortaya çıkıyor.”