Uzmanlardan ‘Pestisit Tehlikesi İç Pazarda’ Uyarısı!

Pestisit kalıntıları nedeniyle Avrupa’ya geri çevrilen tonlarca ürün, uzmanlar , ‘Biz ne yiyoruz?’ diyerek tehlikenin iç pazarda olduğuna dikkat çekiyor.

Türkiye’de pestisit kullanımı kritik seviyeye ulaştı. Tarımda yılda 50 bin tonu aşan pestisit kullanımı en çok Akdeniz ve Ege Bölgeleri’nde yoğunlaşırken, bazı ürünler yüksek kalıntı nedeniyle Avrupa sınırından geri dönüyor. Muhalefetin sorularını yanıtlayan Bakan Yumaklı ise “2024 yılında Türkiye’den 4.2 milyon ton taze meyve-sebze ihraç edilmiş olup sadece 4.8 bin tonu geri geldi. 2009 yılından bu yana 223 aktif maddenin kullanımı sonlandırıldı. İhraç edilen miktarlara göre geri dönen ürün sayısı çok düşük kalıyor” cevabını verdi. ANTALYA, MANİSA, ADANA PESTİSİT ŞAMPİYONU Yıllara göre pestisit kullanım miktarları ise ton bazında şöyle sıralandı: 2016’da 50 bin 54, 2017’de 54 bin 98, 2018’de 60 bin 20, 2019’da 51 bin 297, 2020’de 53 bin 672, 2021’de 52 bin 965, 2022’de 55 bin 374. 2023-2025 arasındaki ton bazlı verilerin ise yayımlanmadığı belirtildi. Son 20 senenin içinde de Türkiye’de pestisit kullanımı 37 bin 651 tonun altına inmedi. 2020 yılında Türkiye’de toplam pestisit kullanımı içindeki payı bakımından ilk on il ise sırayla Antalya, Manisa, Adana, Mersin, Bursa, İzmir, Aydın, Konya, Malatya ve Çanakkale oldu. En çok kullanılan kimyasallar ise fungisitler (yüzde 38,4), herbisitler (yüzde 27,4) ve insektisitler (yüzde 23,0) oldu. Antalya ve Manisa’da ağırlıklı olarak mantar öldürücüler, Adana’da ise böcek ilaçları öne çıktı. ‘DENETİM YETERİZ, HANGİ ORANDA KULLANIM OLDUĞU AÇIKLANMIYOR’ Gıda Mühendisi Dr. Bülent Şık, Türkiye’de pestisit denetimlerinin yetersizliğine dikkat çekerek, “İç pazarda ne kadar pestisit kalıntısı var, hangi ürünler riskli’ açıklanmıyor. ‘Türkiye iç pazarında satışa sunulan ürünlerde hangi oranda bir kullanım var?’ sorusunu keşke bakanlık yanıtlasa. Esas olan üretimde kontrolü sağlamak” dedi. ‘TOPRAK ZEHİRLENDİ, YASAKLI MADDELER HÂLÂ SAHADA’ Tarım uzmanı Burak Devci de Türkiye’de pestisit kullanımının yıllardır azalmadığını ve bunun denetim eksikliğinin açık bir göstergesi olduğunu belirtti. Toprağı koruyan doğal organizmaların pestisitler nedeniyle zarar gördüğünü vurgulayan Devci, “Toprak kirlendi, yapı bozuldu, sonuçta daha fazla pestisit kullanımı kaçınılmaz hale geldi” dedi. Devci ayrıca, Fenbutatin Oxide, Aldicarb, Klorprifos ve Propiconazole gibi son derece tehlikeli ve Türkiye’de yasaklı aktif maddelerin hâlâ ürünlerde tespit edildiğini vurgulayarak “Yasak ilan edilmiş kimyasalların Avrupa sınırında çıkması, bu maddelerin piyasadan zamanında ve etkili biçimde çekilmediğini, denetimlerin göstermelik kaldığını kanıtlıyor” dedi. “Ülkemizde meyve ve sebze üretiminin yaklaşık yüzde 10’u yurt dışına gidiyor” diyen Gıda Danışmanı Merve Atınç Saral da “Geri kalan büyük pay ülkemizde tüketiliyor. Yani asıl sorulması gereken soru ‘Biz ne yiyoruz?’ diye konuştu. 408 BİLDİRİMLE TÜRKİYE İLK SIRADA Pestisit kullanımı, yalnızca iç piyasayı değil, dış ticareti de etkiliyor. DEVA Partili Hasan Karal’ın Bakanlığa verdiği önergesine göre Türkiye’den Finlandiya’ya ihraç edilen salatalıklar ve Yunanistan’a gönderilen limonlar, yüksek miktarda pestisit içerdikleri gerekçesiyle sınırdan geri çevrildi. Greenpeace Türkiye’nin ‘Pestisitler ve Çocuklar’ raporuna dikkat çeken DEVA Partili Evrim Rızvanoğlu da KARAR’a yaptığı açıklamada Türkiye’nin Avrupa Birliği sınırlarında gıda güvenliği risklerine ilişkin yapılan geri bildirimlerde 408 bildirimle ilk sırada yer aldığını söyledi. Greenpeace’in raporunda pestisit kalıntısı nedeniyle en fazla uygunsuzluk tespit edilen ürünler arasında salamura yaprak (yüzde 80), yeşil sivri biber (yüzde 70) ve ıspanak (yüzde 67) yer aldı. Kıvırcık marul, armut ve üzümde de yüzde 40 oranında uygunsuzluk saptandı