Yüksek inşaat maliyetleri ve mortgage oranları, sınırlı arz ve yatırım amaçlı konut alımlarındaki artış, Avrupa genelinde bazı ülkelerde fiyatları şaşırtıcı derecede arttırdı.

Fiyatlardaki en büyük sıçrama 2015 yılındaki seviyenin 17 katı artması ile Türkiye'de yaşandı. İstanbul'da iki yatak odalı bir dairenin fiyatı bugünlerde 120 bin euro civarında. Batı Avrupa fiyatlarına kıyasla iyi bir fiyat gibi görünebilir, ancak tüketici fiyatları yıllık bazda neredeyse yüzde 38 artmış durumda ve ortalama brüt maaşlar aylık 600 euro'nun biraz üzerinde kalıyor.

Macaristan, ikinci sırada yer alıyor. Ülkede konutlar 2015 yılına kıyasla üç kat daha pahalı hale geldi. Bugünlerde ülkenin başkenti Budapeşte'de bir dairenin fiyatı ortalama 250 bin euro ile 1,5 milyon euro arasında değişiyor.

Macaristan'ı, fiyatların 2015 yılındakinin yaklaşık 2,5 katı olduğu İzlanda takip ediyor. Başkent Reykjavik ve çevresindeki altı bölgede konutlar, ortalama 558 bin euro'luk satın alma fiyatlarıyla en pahalı konutlardır.

İzlanda Merkez Bankası'na göre, arzın artması ve talebin yumuşaması nedeniyle konut fiyatları daha yavaş artıyor, ancak yıllık konut fiyatı enflasyonu Mart ayında yüzde 8'di.

Avrupa'nın diğer ülkelerinde de son dokuz yılda konut fiyatlarında kayda değer bir artış yaşandır Litvanya, Portekiz, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan, Estonya ve Polonya'da fiyatlar iki kattan fazla arttı.

Bu arada, listenin en altında, emlak fiyatlarının neredeyse on yıl öncesine göre önemli ölçüde yüksek olmadığı Finlandiya yer alıyor. Ancak, örneğin Helsinki'deki konutlar ile kırsal bölgelerdeki konutların maliyetleri arasında büyük farklar bulunuyor.

Global Property Guide'ın son raporuna göre, 2021 yılında başlayan ve fiyatların yıllık yüzde 14 oranında düştüğü Finlandiya emlak piyasasındaki gerileme büyük olasılıkla dibe vurmuş durumda.

Devam eden ekonomik toparlanmanın, başta yeni inşa edilenler olmak üzere konut fiyatlarında kademeli bir artışı desteklemesini beklerken, ikinci el konut fiyatlarının bu yıl yalnızca yüzde 1-3 oranında marjinal bir artış göstermesi bekleniyor. İkinci el dairelerin metrekare başına ortalama fiyatı 4 bin 612 euro olup, 75 metrekarelik bir dairenin maliyeti 345 bin 900 euro'ya ulaşmaktadır.

AB İstatistik Ofisi Eurostat'ın Yunanistan'daki konut fiyatlarına ilişkin verisi bulunmamakla birlikte, Yunanistan Merkez Bankası'nın Konut Emlak Endeksi'ne göre fiyatlar kentsel alanlarda 2008 seviyesinin biraz üzerinde.

Ev kiralamak daha uygun mu?

Ev ya da daire kiralamak da, Avrupa genelinde çok daha pahalı hale geldi.

Eurostat'ın mevcut en son verilerine göre, 2010 ile 2024'ün 4. çeyreği arasında AB'de kiralar yüzde 26,7 oranında arttı.

En son OECD verilerine göre, Türkiye'de kira fiyatları on yıl öncesinin yaklaşık 8,8 katı.

Kira fiyatlarının ortalamanın çok üzerinde arttığı ülkelerden Estonya, 2010 yılındaki seviyesine kıyasla üç kattan fazla artan kira fiyatlarında en büyük sıçramayı gördü, Litvanya'da kiralar yüzde 175 daha pahalı hale geldi ve İzlanda'da fiyatlar yüzde 120 arttı.

Macaristan'da kira fiyatları 2010 yılındaki seviyesinin iki katından fazla.

Aynı dönemde kira fiyatlarının yüzde 13 daha ucuz olduğu Yunanistan bu listenin en altında yer alıyor.

Konut maliyetleri - AB'de en yüksek nerede?

Kamu hizmetleri için yapılan ödemeler de dahil olmak üzere konut maliyetleri de birçok AB üyesi ülkede önemli ölçüde artış gösterdi.

2015 ve Mart 2025 arasında, Estonya'daki insanlar blok genelinde konut maliyetlerinde en büyük artışı gördü. Bu kişiler 10 yıl öncesine göre iki kattan biraz daha fazla ödeme yaptı.

Estonya'yı Polonya ve Çek Cumhuriyeti takip etmiş ve her iki ülkede de konut maliyetleri 2015'teki seviyelerinin yaklaşık yüzde 180'i oranında artmıştır.

AB'de ortalama olarak bu fiyatlar aynı dönemde yüzde 40'tan fazla artmıştır.

Blok içinde en küçük artış yüzde 20'nin biraz üzerinde İspanya'da görüldü. Ancak AB'ye katılma yolunda ilerleyen Arnavutluk'ta daha da küçük bir artış görüldü.

Eurostat'ın son verilerine göre (2023), konut maliyetleri AB ortalamasıyla kıyaslandığında İrlanda en pahalı ülkeler listesinin başında yer alıyor.

Fransa ve Almanya'da bu maliyet biraz daha fazla, İtalya ve İspanya'da ise AB ortalamasından biraz daha azdı.

Malta ve Macaristan'daki insanlar AB ortalamasının sadece üçte ikisini öderken, Bulgarlar bunun yüzde 40'ından biraz daha azıyla bu listenin en altında yer aldı.

Yüksek kira ve ev fiyatları, birçok genç Avrupalının çalışmaya başladıktan sonra yıllarca ebeveynlerinin evini terk edememesinden kısmen sorumlu. Eurostat'a göre genç Avrupalılar ortalama 26.3 yaşında ebeveynlerinin evinden ayrılmaktadır. Bu oran AB ülkeleri arasında önemli farklılıklar göstermekte olup Finlandiya'da 21,4 iken Hırvatistan'da 31,8'dir.

Mülklere en çok hangi ülkelerde yatırım yapıldı?

Eurostat'a göre, 2023 yılında Güney Kıbrıslılar ülkenin GSYH'sinin yüzde 8,6'sına eş değer bir yatırımı gayrimenkule yaptı. İtalya'da bu oran yüzde 7 ile Almanya (yüzde 6,9) ve Fransa'dan (yüzde 6,4) biraz daha yüksekti.

En düşük oran Polonya (GSYH'nin yüzde 2,2'si) ve Yunanistan'da (yüzde 2,3) kaydedilmiştir.

AB'de konuta yapılan ortalama yatırım 2023 yılında GSYH'nin yüzde 5,8'ine, yani yaklaşık bir trilyon euro'ya ulaşmıştır.