Kürt sorununun demokratik çözümü ve kalıcı barışın sağlanması için Meclis’te kurulan "Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu" bugün 5’inci kez toplandı.

Toplantının birinci oturumunda Cumartesi Anneleri/İnsanları adına Besna Tosun, Maside Ocak Kışlakçı ve İkbal Eren Yarıcı söz aldı.

12 sayfalık rapor

Cumartesi Anneleri/İnsanları komisyona, taleplerini içeren bir rapor da sundu. 12 sayfalık raporun girişinde komisyona hitaben Cumartesi Anneleri/İnsanları'nın mücadelesini tanıtan ve anlatan bir sunuş yapıldı. Raporda "Zorla kaybetme/gözaltında kaybetme nedir?" başlıklı bir bölüm de yer aldı.

Devletin kişileri zorla kaybetmesinin tarihinin Osmanlı Devleti’nin son dönemine kadar uzandığının belirtildiği raporda, Cumhuriyet’in ilk gözaltında kaybetme vakasının 1936 yılında Tütün işçilerinin örgütlendiği Yaprak Tütün Cemiyeti’nin kurucusu olan Salih Bozışık'ın İstanbul’da gözaltına alındıktan sonra kendisinden bir daha haber alınamaması örneği olduğu aktarıldı.

90 yılda 584 kişi kaybedildi

Cumartesi Anneleri/İnsanları, İHD İstanbul Şubesi Gözaltında Kayıplara Karşı Komisyonu'nun 1936’dan itibaren 584 gözaltında kayıp vakası yaşandığını net olarak tespit ettiğini kaydetti. Raporda gözaltında kaybetme dava dosyalarına dair örnekler de sunuldu. Devamında talep ve öneriler sıralandı.

Cumartesi Anneleri ve İnsanları sundukları raporu şu ifadelerle tamamladı: "Hatırlatmak isteriz ki; Barış yalnızca silahların susması değildir. Barış; hakikatin dile gelmesi, adaletin tesis edilmesi ve mağdurların sesi duyulana kadar sürecek toplumsal bir sorumluluktur."

Cumartesi Anneleri ve İnsanları'nın komisyona önerileri:

Silahlı çatışmaların son bulması, barışa giden yolda önemli bir adım olsa da tek başına yeterli değildir. Kalıcı bir barışın tesisi, sadece silahların susmasıyla değil, geçmişte yaşanan ağır insan hakları ihlallerinin tanınması, yaraların onarılması ve toplumsal adaletin sağlanmasıyla mümkündür.

Bu nedenle atılması gereken adımlar;

Hakikatin Açığa Çıkarılması: Gözaltında kaybedilen yüzlerce insanın akıbeti açıklanmalıdır. Devletin resmi kurumları, geçmişin karanlık sayfalarıyla yüzleşmekle yükümlüdür.

Cezasızlığın Son Bulması: Gözaltında kaybetmeler başta olmak üzere insanlığa karşı suçlar zaman aşımına uğratılamaz. Faillerin yargı önüne çıkarılması, yalnızca mağdurların adalet talebini karşılamakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal güveni yeniden tesis eder.

Geride Kalanlar İçin Adil Onarım: Yaşanan kayıplar ve travmalar için onarıcı politikalar hayata geçirilmelidir. Kamusal özür, anma alanları, hatırlama mekanları bu sürecin birer parçası olmalıdır.

Kurumsal Reform: Hak ihlallerine zemin hazırlayan ve suiistimallere göz yuman güvenlik, yargı ve idari yapılar yeniden yapılandırılmalıdır. Demokratik denetim mekanizmaları güçlendirilmelidir.

Toplumsal Diyalog ve Katılım: Barış süreci, toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde yürütülmelidir. Şiddete maruz kalanlar, Kadınlar, sivil toplum, yerel inisiyatifler bu sürecin aktif öznesi haline gelmelidir.

Cumartesi Anneleri ve İnsanları'nın komisyondan talepleri

* Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararları uygulansın.
* Galatasaray Meydanı’ndaki keyfi yasaklama son bulsun.
* Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun alt komisyonu olarak gözaltında kayıpları araştırmak üzere “Hakikat Komisyonu” kurulsun.
* Devlet, gözaltında kaybetme suçundaki sorumluluğunu kabul etsin.
* Gözaltında kaybedilenlerin akıbeti açıklansın, kalıntıları ailelerine teslim edilsin.
* Gözaltında kaybetme suçunun fail ve sorumlularını koruyan cezasızlığa son verilsin ve adalet sağlansın.
* Gözaltında kaybetme fiilinin insanlığa karşı işlenen suç olarak düzenlenmesine, önlenmesine ve cezalandırılmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılsın. Zamanaşımı kurumu cezasızlığın aracı olmaktan çıkarılsın. Bir daha hiç kimse gözaltında kaybedilmesin.
* Türkiye, imzalamaktan kaçındığı, BM Tüm Kişilerin Zorla Kaybedilmeden Korunmasına Dair Sözleşme ile Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni Kuran Roma Statüsü'nü imzalasın, onaylasın ve uygulasın.